Փամփուշտ

Փամփուշտ

Թեմա՝  Զենք Ենթաթեմա՝  Զինամթերք Տեսակ/ժանր՝  Փամփուշտ Բնօրինակի անվանում՝  Հայ կնոջ մարմնից հանված թուրքական փամփուշտ Թանգարան՝  «Ցեղասպանության թանգարան ինստիտուտ» հիմադրամ Նկարագրություն ՝  Հայկանուշ Մկրտչի Հալաջյանը (օրիորդական ազգանունը` Եղիկյան, 1890-1974 թթ.) իր ողջ գերդաստանի հետ 1915 թվականին բռնի տեղահանվել է հայրենի բնակավայր Սեբաստիայից: Դեր Զոր ձգվող բռնագաղթի ճանապարհին հայ տարագիրները ենթարկվում էին դաժան փորձությունների: Թուրք ժանդարմները տանջում և սպանում են Հայկանուշի ազգականներին, գլխատում են մորը նրա աչքի առջև: Երիտասարդ աղջիկը նետվում է մորը պաշտպանելու և այդ պահին ծանր վիրավորվում է թուրք ժանդարմի կողմից: Փամփուշտը մխրճվում է կրծոսկրի մեջ, սակայն, ճակատագրի բերումով, Հայկանուշը չի մեռնում: Ազգականները մի կերպ իրենց հետ քարշ են տալիս վիրավոր երիտասարդ կնոջը, ով այնքան ուժասպառ էր եղել, որ չի կարողանում իր հետ վերցնել 3 տարեկան միակ որդուն` Վարդգեսին: Արյունաքամ մայրը զավակին թողնում է գաղթի ճանապարհին, սակայն հետո վերադառնում և վերցնում է երեխային, որը, սակայն, հենց նույն գիշեր հյուծվածությունից հոգին ավանդում է: Բռնագաղթից հետո նա վերադառնում է Սեբաստիա, նոր ընտանիք կազմում, արու զավակ ունենում, որդեգրում է նաև մի որբ աղջկա, ապա ընտանիքով տեղափոխվում Ֆրանսիա: 1936 թվականին Հայկանուշ Հալաջյանը հայրենադարձվում է Սովետական Հայաստան: Հայկանուշն ապրեց 84 տարի` իր կրծքում մխրճված թուրքական փամփուշտով և կոտորածի մղձավանջային հիշողություններով: Մահից առաջ որդուն` Հրաչյային, խնդրում է, որ թուրքական գնդակը չթաղի հայոց հողում: Հայկանուշի դիահերձման 1974 թ․ ժամանակ պարզվում է, որ փամփուշտը սերտաճել էր ոսկորին և մարմնից հանելու ժամանակ պոկվում է ոսկորի հետ: Թուրքական այս փամփուշտը դարձավ Հայկանուշի կյանքի և մարմնի անբաժանելի մասը` մինչև վերջին շունչը նրան հիշեցնելով իր ապրած ողբերգական օրերի մասին: Նյութը՝  մետաղ Նվիրատու՝  Հովհաննես Իշխանյան Հայտնաբերման վայրը՝  ՀՀ, ք․ Երևան Ստեղծման/Արտադրման ժամանակը՝  20-րդ դարի սկիզբ Հայտնաբերման ժամանակը՝  1974 թ․ Պահպանման վայր՝  Հայաստանի Հանրապետություն Շիֆր՝  ՀՑԹԻ Հիմնական հաշվառանիշ՝  2507 Բաժնեհաշվառանիշ՝  106
Թանգարանի այլ ցուցանմուշներ (բոլորը)
Քարոզական կրծքանշան «Ցեղասպանության թանգարան ինստիտու... Կրծքանշան “The Transition” («Ա... «Ցեղասպանության թանգարան ինստիտու... Պատմական Լևոն Աբգարյան «Ցեղասպանության թանգարան ինստիտու... Դիմանկար «Էտյուդ VII» «Ցեղասպանության թանգարան ինստիտու... Այլ Ծեր կինը «Ցեղասպանության թանգարան ինստիտու... Պատմական Մեդալ «Ցեղասպանության թանգարան ինստիտու... Մեդալ